Thơ Bùi Nguyệt (Chemnitz, CHLB Đức): CHÚC XUÂN ĐINH DẬU

Thích quá sân chơi trí tuệ luôn chia sẻ
Vui ghê điểm hẹn văn chương mãi kết đoàn.

Bùi Nguyệt - Chemnitz

Bạn Hoàng Hà bảo con người phải đối với con người. Đúng hay sai xin mời bạn đọc nhé:

TRẠNG QUỲNH

Từ thuở bé, ngoài tính nghịch ngợm, hiếu động, Quỳnh còn tỏ ra thông minh xuất chúng khi học rất giỏi và đối đáp hay, nhất là khi ứng khẩu.

Trong làng cậu bé Quỳnh có một người hay chữ nhưng tính tình kiêu ngạo, đi đâu cũng khoe khoang, tên gọi là ông Tú Cát. Tất nhiên, từ nhỏ Quỳnh đã ghét những người có bản tính như vậy. Một hôm, Quỳnh đang đứng xem đàn lợn ăn cám thì Tú Cát đi qua. Đã được nghe người ta đồn đãi về thần đồng này, Tú Cát không ưa gì Quỳnh, ông ta ra vẻ kẻ cả gọi Quỳnh đến bảo:

- Ta nghe thiên hạ đồn mày là đứa thông minh, ứng đáp rất giỏi. Bây giờ ta ra cho mày một vế đối, nếu mà không đối được thì sẽ biết tay. Nhất định ta sẽ đánh đòn cho chừa các tật láo, nghe chưa!

Nói xong, không đợi Quỳnh thưa lại, Tú Cát liền gật gù đọc:

- "Lợn cấn ăn cám tốn."

Đây là một câu đối rất hắc búa bởi "Cấn" và "Cám" vừa chỉ lợn và thức ăn của lợn, lại vừa là hai quẻ trong kinh Dịch, người có học nhiều còn thấy khó. Thế nhưng, không nao núng, Quỳnh đọc lại ngay:

- "Chó khôn chớ cắn càn."

Quả là một vế đối vừa chỉnh vừa có ý xỏ xiên. "Khôn" và "Càn" cũng là hai quẻ trong kinh Dịch, Quỳnh lại còn ngầm ý chưởi Tú Cát là đừng có mà rắc rối. Bị thằng nhỏ hơn mình chơi lại một đòn đau, Tú Cát tức lắm, hầm hầm bảo:

- Được để coi mầy còn thông minh đến cỡ nào. Tao còn một vế nữa, phải đối ngay thì tao phục!

Nói xong Tú Cát đọc ngay:

- "Trời sinh ông Tú Cát!"

Vế vừa ra mang tính cách ngạo nghễ, phách lối. Nào ngờ, Quỳnh chỉ ngay xuống đất, dưới lớp phân heo đùn lên những ụ nhỏ mà đáp:

- "Đất nứt con bọ hung!"

Đến nước này thì dù tức đến hộc máu mồm, Tú Cát cũng đành cút thẳng.

(Sưu tầm)
.

Trước khi bàn đến câu đối của Bùi Nguyệt, xin mời các bạn xem:
:
ĐỐI GIỏI LẤY ĐƯỢC VỢ

Có một anh Thợ cày bố mất sớm, nhè nghèo, không được học, nhưng lớn lên lại mê cô gái con Phú ông cùng xóm. May có ông chú thương cháu côi cút đã thay cha đưa anh Thợ cày sang nhà Phú ông hỏi cô con gái về làm vợ anh ta. Phú ông thấy anh Thợ cày cũng khỏe mạnh, chăm chỉ, muốn xem trình độ thế nào liền nói với 2 chú cháu là sẽ ra 3 vế thách đối, nếu ứng đối được sẽ gả con gái cho anh ta. Hai chú cháu đồng ý.

Đang lúc trong nhà, ngay trước bàn thờ, Phú ông đọc luôn vế thách đối thứ nhất: HƯƠNG ÁN. Anh thợ cày thấy bí quá, nhưng nhìn thấy đứa cháu nhỏ đang ăn bánh rán nên đọc luôn vế ứng đối: BÁNH RÁN. Phú ông có kiềm chế nói ra những lời bất nhã vì không thể tưởng tượng được có kẻ đối dốt nát như thế. Hai vế chẳng hề đối nhau về ý mà ngay thanh cũng vậy, cùng là thanh trắc. Phú ông cố bình tĩnh nói: „Vế ứng đối của anh chẳng có gì đối với vế thách đối đã ra”. Ông chú vội đỡ lời: „Ấy chết, sao cụ lại nói thế. Vế Cụ ra HƯƠNG ÁN nghĩa là ĐẸP VÀNG SON, cháu nó đối lại BÁNH RÁN nghĩa là NGON MẬT MỠ, chỉnh cả ý,cả từ, cả thanh. Đẹp >< tám, cùng là từ chỉ số lượng. Một bên là trụ hướng lên trời, một bên là chân chỉ xướng đất, cả ý, cả từ, cả thanh đều chuẩn, thưa Cụ”. Một lần nữa, Phú ông lại phải chấp nhận là vế ứng đỗi chuẩn.

Phú ông miễn cường ra vế đối cuối cùng để quyết định kết quả. Lúc đó có người hàng xóm đem trả thúng thóc đã vay hôm trước, Phú ông liền ra vế thách đối: THÚNG THÓC. Lần này thì anh Thợ cày bí thực sự và cũng không thể bình tĩnh được, liền văng tục: CON C..., lại vẫn 2 từ cùng thanh trắc. Phú ông tím mặt, không còn gì để nói. Ông chú vẫn ôn tồn giảng giải: „Thưa cụ, thoáng qua thế thì hơi khó nghe, nhưng thực tình vế ứng đối của cháu có ý nghĩa sâu xa lắm lắm. Vế ra của cụ có nghĩa là DƯỠNG THIÊN HẠ CHI NHÂN, diễn nôm là NUÔI NGƯỜI THIÊN HẠ. Vế ứng đối của cháu có nghĩa là KẾ TỔ TÔNG CHI NGHIỆP, diễn nôm là KẾ NGHIỆP TỔ TÔNG. Tôi nghĩ hiếm có câu đối nào hay hơn thế!” Phú ông thừ ra một lát ngẫm nghĩ rồi phải chịu là ông Chú nói đúng quá, liền quyết định gả cô con gái yêu duy nhất của mình cho anh Thợ cày.

PHẠM VĂN DƯƠNG SƯU TẦM

Từ chuyện lý thú trên, tôi nghĩ về câu đối của Nhà thơ Bùi Nguyệt thế này:

Cộng đồng góp sức lưu truyền hồn đất Việt
Trang báo chung lòng chuyển tải nét quê hương

Cộng đồng (Một cộng đồng là một thể thống nhất các đối tượng sống trong cùng một môi trường) ở văn cảnh trên là chỉ toàn thể người Việt chúng ta sống trên nước Đức. Cộng đồng góp sức chính là “mỗi người Việt góp sức lưu truyền hồn đất Việt”

Còn trang báo chung lòng : Phải hiểu là ”Ban Biên tập báo chung lòng chuyển tải nét quê hương (Sâu sắc của Bùi Nguyệt là ở điểm này), đây cũng là cách sử dụng NT Hoán dụ khá phổ biến trong thơ ca.
 
Hiểu như thế ta mới thấy sự tinh tế của câu đối . Và rõ ràng rất chỉnh phải không các bạn?

Hồng Phúc

• @Nguyễn Hồng Phúc: Tôi hiểu ý đối của tác giả, thế nhưng nó chỉ dừng lại ở đối ý, để một câu đối thật chỉnh thì xét từng câu, chữ phải chỉnh.
  
  @ Hoàng Tấn Đạt: câu phản biện của anh chưa thuyết phục theo đúng tinh thần nhân văn của kẻ sỹ, như thế nào thì tự anh hiểu

    Hoàng Hà

  •   Trả lời
  •   Thích 1
  •   Không thích 0

    28/02/2017 06:57

Trong đôi câu đối của tác giả Bùi Nguyệt tôi thấy chưa ổn ở hai từ đầu của vế đối, nếu đem trang báo đối với cộng đồng thì chưa thể chỉnh được, về mặt hư tự thì chữ Cộng đồng là gốc Hán thì chữ Trang báo lại là thuần Việt, về thực tự thì con người phải đối với con người thì đáng tiếc ở đây con người lại đem ra đối với đồ vật (trang báo). Xét về ý đối thì tác giả không sai nhưng để chỉnh một câu đối không dễ

Năm mới chúc TBT - BBT và gia đình mạnh khỏe - Tràn ngập niềm vui - Thành công trong mọi lĩnh vực.
Xin gửi tặng quý Báo câu đối:

Cộng đồng góp sức lưu truyền hồn đất Việt
Trang báo chung lòng chuyển tải nét quê hương

Bùi Nguyệt, Chemnitz