Truyện tranh kinh điển không lời “Cha và con”, cuốn sách mà mọi người cha yêu con cần có

Khi những mẩu chuyện trong cuốn truyện tranh thiếu nhi kinh điển này xuất hiện lần đầu trên họa báo Berliner từ tháng 9/1934 - thời điểm mà bóng đen Đức quốc xã đang bao trùm khắp nước Đức, nó lập tức như một làn gió mới góp phần giảm bớt sự u ám của bối cảnh xã hội Đức lúc đó.

Trong “Cha và con”, chủ yếu là những diễn biến tình cảm giữa 2 nhân vật. Mỗi câu chuyện được kể trong khoảng từ 3-9 khung tranh nhỏ, không chú thích, nét vẽ đơn giản, nhưng rất súc tích và đậm màu hài hước. Nội dung xoay quanh những chuyện thường ngày của một ông bố vụng về và người con tinh nghịch - với những lỗi lầm nho nhỏ của cả 2 phía. Tiếng cười trào lộng cứ thế bật ra tự nhiên trong mỗi bạn đọc và qua đó, đưa lại những bài học cho những người làm cha, làm mẹ.

Hình ảnh cha con tác giả Erich Ohser (bút danh e.o.plauen). Ảnh: L.Q.V

Tác giả của cuốn truyện tranh độc đáo này là Erich Ohser (1903 - 1944), lấy bút danh là e.o.plauen (kết hợp chữ đầu, cuối của tên thật và quê hương tác giả) khi xuất bản phần đầu của “Cha và con” trên báo. Trước đó, bởi những bức biếm họa chính trị về dân chủ - xã hội đăng trên tờ Vorwărts từ năm 1929 cùng một tác phẩm khác sau này, Erich Ohser đã bị quy vào tội chống đối chính quyền phát xít và bị Hiệp hội Báo chí Đức tước thẻ hành nghề. Sau khi “Cha và con” được tập hợp in thành sách, chỉ sau một năm, ấn phẩm này đã bán được 90.000 bản - một con số ấn tượng trong lĩnh vực xuất bản. Nó đã trở thành “sách gối đầu giường” của các ông bố.
 

Phần giao lưu với bạn đọc tại buổi giới thiệu cuốn "Cha và con" ở Hà Nội, từ phải sang: Nhà văn Nguyễn Văn Thọ, nhà báo Mi Li và họa sĩ Lê Tâm. Ảnh: L.Q.V

Trước đây, tôi đã được chị Alderhold - Bí thư thứ nhất phụ trách lĩnh vực văn hóa và báo chí của Đại sứ quán Đức tại Việt Nam (giai đoạn 1995-1997) - tặng cuốn “Cha và con” in bằng tiếng Đức, tranh đen - trắng, trên giấy cứng màu trắng ngà rất đẹp. Thực thú vị khi được “đọc” những bức tranh đầy ý nghĩa trong việc phản đối quan niệm thô lỗ về giáo dục. Giờ đây, Alpha Books và NXB Dân Trí đã ấn hành phiên bản Việt của “Cha và con” tại Việt Nam ở mùa thu năm 2016, nhưng chưa được nhiều người biết tới. Ấn phẩm này đã vừa được giới thiệu với đông đảo bạn đọc ở ngày 7/5/2017 tại Viện Goethe Hanoi nhân “Những ngày văn học Châu Âu” lần thứ 7 tổ chức tại Hà Nội.
 

Khu vực triển lãm về tác giả/tác phẩm của e.o.plauen và kết quả cuộc thi ảnh online "Cha và con - Hạnh phúc như con bên cha" (do Alpha Books tổ chức). Ảnh: L.Q.V

Phiên bản Việt “Cha và con” được ấn hành với 2 hình thức. Sách khổ lớn (dành cho thiếu nhi) được lược bớt một số mẩu chuyện ẩn ý chính trị, phản kháng xã hội so với bản gốc và được tô màu, được sắp xếp theo từng cụm nội dung, để bạn đọc nhỏ tuổi dễ hiểu. Sách khổ nhỏ hơn (dành cho những người làm cha/mẹ) in đen - trắng, thuận lợi cho bạn đọc mang theo mình đọc những lúc rảnh.

Theo nhà văn Nguyễn Văn Thọ - người từng sống ở Đức 30 năm - cuốn “Cha và con” luôn có ảnh hưởng lớn tới bạn đọc ở nhiều quốc gia và nó đặc biệt phù hợp với hiện trạng giáo dục ở Việt Nam hiện nay. Bởi, qua “Cha và con”, có nhiều điều để mọi người lớn suy ngẫm.

Lê Quang Vinh